Дэлгэрэнгүй
Татаж авах Docx
Дэлгэрэнгүй уншаарай
Өмнөх дугаараараа бид 1966-1976 онд Хятадад болсон Соёлын хувьсгалын үеэр сүм хийд, Буддагийн хөшөөг сүйтгэсэн тухай олж мэдсэн билээ. Эдгээр ариун шүтээнийг бузарласан явдал нь соёлын өвийг сүйтгэж, үндэстний сүнслэг итгэлийг хохироогоод зогсохгүй үүнд холбогдсон бүхнийг хурдан, хүнд үйлийн үртэй нүүр тулахад хүргэсэн юм. 1969 онд Бээжингийн Цэргийн тойрог Вутай уулан дахь Очир эрдэнийн агуй болон Вулан сүмийг фэншүйн онцгой ач холбогдолтой гэж үзэн, цэргийн нэрт удирдагч Линь Бяод зориулж зуслангийн харш барихаар онилжээ. Үүний уршгаар Буддагийн бараг бүх хөшөө, уран барилга, соёлын дурсгалт зүйл сүйрсэн байна. Дэлбэрэлтийн үеэр тэнгэрт гэнэт хачин үүл гарч ирэв. Энэхүү ер бусын үзэгдлийг гэрэл зурагчин маш хурдан буулгажээ. Уг чухал гэрэл зурагт өдгөө Сянфу сүмд хадгалагдаж буй Манзушир Бодисадвагийн дүр тод дүрслэгдсэн байна. Бодит байдал дээр олон мянган соёл, түүхийн дурсгалт зүйлийг устган байж, Линь Бяод зориулж барьсан зуслангийн харшийг түүний гэр бүлийнхэн харахаар ганцхан удаа л очжээ. Энэ нь Вутай уул, сүм хийдүүдийг устгасантай холбоотой гэж үздэг. Ийм ариун шүтээнийг бузарласнаар тэд шийтгэл хүлээсэн гэж үздэг бөгөөд тэрээр үүний үр дүнд учруулсан хохирлынхоо горыг амсжээ. Тэрээр ганцхан удаа очих хувийн зуслангийн харш барих гэж яагаад ийм хэмжээнд хүрэх зүйлийг хийв? Зуслангийн харш баригдаж дууссаны дараа тэрээр хачин өвчнөөр өвчилжээ: Хүйтэн, халуунд мэдрэмтгий болж, мөр нь байнга өвдөж, нойргүйдэн, өдрийн турш тайван бус байгаад зогсохгүй шөнийн цагаар тэр нь улам бүр дорддог байв. Эмнэлэгт олон удаа хандсан ч ямар ч онош тавьж чадсангүй. Яг л далд ертөнцөөс хариу арга хэмжээ авахыг хүссэн тайван бус сүнс мэт байлаа. Эцэст нь эрх мэдлийн төлөөх тэмцлийн үеэр түүний Мао Зэдуныг хөнөөх төлөвлөгөө илчлэгджээ. 1971 онд Линь Бяо эхнэр, хүүгийн хамт Монгол руу дүрвэх гэж байгаад онгоцны ослоор нас барсан юм. Бурхныг гутаан доромжлох үйлдлүүд өнөөдөр хүртэл гарсаар байгаа энэ үед өнгөрсөн үеийн үйлдлүүд өнөөг хүртэл хар сүүдэр тусгана гэж хэн ч таамагласангүй. 2016 оны 7-р сард Бээжингийн эрх баригчид Төвөдийн Буддын шашны судалгааны дэлхийн хамгийн том төвүүдийн нэг ариун дагшин газар Ларун Гарын Буддын Шашны Дээд Сургуулийг нураахаар цэргийн хүч илгээв. Энэхүү сүйрэл нь Буддын шашны нийгэмлэг болон тус нутгийн уламжлалт соёлд ихээхэн хохирол учруулсан юм. Ларун Гарын Буддын Шашны Дээд Сургуулийн 3200 гаруй өрөө устгагджээ. Лам, гэлэнмаа нарыг сайн дураараа өөрийн замналаа орхих бичигт гарын үсэг зуруулж, сахилаа орхин, гэрлэхийг албадан шахаж, шашны сургаал, итгэл үнэмшлийнх нь эсрэг үйлдэл хийдэг байв. Зарим нь бүр тамлагдаж, шоронд хоригдсон юм. 2017 онд Хятадын засгийн газар Шинжаан дахь лалын шашинтнуудын шашин соёлын үйл ажиллагаанд хяналт тавих хатуу бодлого хэрэгжүүлсээр байв. Энэхүү хяналт нь тус бүс нутгийн Исламын ариун газруудад хүчтэй нөлөөлжээ. Үүний тод жишээ бол Хуанху сүм болон Өрөмч дэх Тяньшань сүмийг сүйтгэж, улмаар Хятад дахь лалын шашинтнуудад соёлын болон шашны томоохон хохирол учруулсан явдал юм. БНХАУ-ын Хэбэй хотын Хуан Ань сүм дэх Дуслын устай Гуаньинь хөшөө нь хадан цохион дээр сийлэгдсэн бөгөөд энэрэн нигүүлсэхүй, авралыг бэлгэдэж, оюун санааны болон шашны үнэт зүйлийг хадгалж, сурталчлахад чухал үүрэг гүйцэтгэж байв. Гэсэн хэдий ч 2019 онд уг хөшөөг устгасан нь шашны нийгэмлэгүүд болон өвийг хамгаалагчдын дургүйцлийг төрүүлж, энэ үйлдлийг соёл, шашны өвийг доромжилсон ноцтой үйлдэл гэж үзэж байна. 2019 онд Хятадын засгийн газар 60 орчим метр өндөр Жанрайсэг Бодисадвагийн хөшөөний толгойг устгах тушаал гаргажээ. Бараг 60 тэрбум вьетнам доллар (~2.4 сая ам. доллар)-ын өртөг бүхий энэ төслийг хадан цохион дээр сийлсэн байв. Олон нийт үүнийг сэргээн засварлах оролдлого хийх вий гэж эмээн, эрх баригчид хөшөөг бүхэлд нь дэлбэлжээ. Мөн энэ үеэр Гуйжоугийн Гуйян хотод орших Сяашуй Их Буддагийн сүрлэг хөшөөг гутаан доромжилсон юм. Нутгийн удирдлагууд хөшөөний нүд, хамар, чих, ам, хацрыг “бүтцийг нь бэхжүүлэх” нэрийдлээр цементээр бүрхсэн ч үнэн хэрэгтээ Буддагийн нүүрийг хавтгай болгож орхисон байна. Олон нийтийн дургүйцлийг хүргэсэн шашны эд зүйлийг устгах эдгээр үйлдлүүдийн үр дагаврыг тооцохгүйгээр үл тоомсорлож болохгүй. Байгалийн гамшиг зөвхөн Соёлын хувьсгалын үеэр төдийгүй дараачийн жилүүдэд ч тасралтгүй тохиолдож байсан агаад өнөөдөр ч болсоор байна. Хятадад байгалийн гамшгийн давтамж хурдацтай нэмэгдэж байгаа билээ. Сүүлийн хэдэн арван жилд газар хөдлөлт, далайн шуурга, үер, ган, элсэн шуурга, шуурга, хөрсний гулгалт, нуранги, мөндөр, хүйтэн давлагаа, халууны давлагаа, хортон шавж, мэрэгч амьтдын өвчин, ой хээрийн түймэр, улаан түрлэг зэрэг бараг бүхий л томоохон аюулыг туулж байна. Эдгээр үйл явдлуудад автомашин, гэр орон, тариалангийн талбай сүйдэж, хүний амь нас эрсдэж байна. Буддагийн хөшөө, ариун нандин тэмдгүүдийг нураасны уршиг нь Тэнгэр, Газар хилэгнэсний цаад шалтгаан байж болох уу? Хоёр мянган жилийн өмнө Афганистан Улс Буддын шашны чухал төв, ялангуяа Бамияны хөндийд домогт Торгоны замын дагуух цэцэглэн хөгжсөн бүс нутаг байв. VI зууны эхээр Буддагийн хөшөөг эмгэнэлтэйгээр устгаж, дэлхий нийтийг цочирдуулсан юм. Бурханыг гутаан доромжилсон энэхүү мунхаг үйлдэл нь шийтгэл хүлээх нууцлаг, гүн гүнзгий үлгэрийн үүдийг нээж, хүн төрөлхтний түүхэнд аймшигтай ул мөр үлдээсэн билээ. 2001 онд Буддагийн хоёр том хөшөөг устгасан байна. Ойролцоогоор 53 метр өндөртэй том хөшөө нь Шагжамуни Буддаг төлөөлж байсан бөгөөд дэлхийн хамгийн өндөр Буддагийн хөшөөний нэг байв. Үлдсэн хөшөө нь 35 метрийн өндөртэй бөгөөд Вайрокана Буддаг төлөөлдөг хэмээн олон судлаачид үздэг. Хоёр хөшөөг хадны нүхэнд сийлсэн байжээ. 2001 оны 3-р сарын 14-нд Буддагийн хөшөөн дээр тэсрэх бөмбөг суулгах ажлыг Исламын дайчид хоригдлуудаар албадан хийлгэсэн юм. Командлагч нар хөшөөнүүдийн оройг онилж, зенитийн пуужин ашиглахыг тушаасан байна. Хэт даврагчид хичээсэн ч хөшөөг устгах үнэхээр хэцүү байлаа. Хэдийгээр гадаргуу нь ихээхэн хохирол амссан ч хоёр Буддагийн хөшөө босоо, бүрэн бүтэн хэвээр байв. Эдгээрийг бүрмөсөн устгахаар шийдсэн цэргийнхэн хөшөөний ёроолд тэсрэх бодис тавьж, ёроолоос нь нураажээ. Тэд мөн хөшөөнүүдийг хадан цохионоос буулгахын тулд хөшөөний их биеийн нүхэнд тэсрэх бодис хийсэн гэдэг. Нэмж дурдахад цэргийнхэн хөшөөнүүдийн нүхэнд тэсрэх бөмбөг тавихын тулд хадан цохион дээр авирч, эцэст нь пуужингаар хөшөөний толгойг бүрмөсөн устгасан байна. Зэвсэгт этгээдүүд харалган, хувиа хичээсэн зангаараа эдгээр соёлын үнэлж баршгүй гайхамшигт бүтээлийг устгаж, Афганистаны улс төрийн заль мэх дэлхийн ариун нандин өвийг сүйтгэж, хүн төрөлхтнийг зовлон шаналалд унагасан юм. Буддагийн асар том хоёр хөшөөг устгаснаас хойш есөн сарын дараа Афганистаны 90 хүртэлх хувийг хяналтдаа байлгаж байсан зэвсэгт бүлэглэл дэлхийн терроризмын эсрэг дайнд АНУ тэргүүтэй эвслийн дайралтаар нэг сарын дотор маш хурдан нуран унасан билээ. Энэхүү сүйрэл нь эдгээр ариун нандин соёлын өвийг устгасны төлөөх Диваажингийн шийтгэлийн шууд үр дагавар, шийтгэлийн нэг хэлбэр хэмээн олон хүн үздэг. 2008 оны 7-р сарын 5-нд Төгс Гэгээрсэн Их Багш Чин Хай (веган) байгалийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, даван туулах аргуудын талаар энэрэнгүйгээр айлдсан юм. Веган болж, бие биедээ туслах нь бидний хийх ёстой зүйл юм. Тэгвэл гарагийн гамшиг тохиохоо больж, тэглэнэ. Бүх гамшиг, тэр дундаа байгалийн гамшиг хүний гараар хийгдсэн байдаг. Энэ нь бидний олон зуун жил, сая сая жилийн турш бий болгосон сөрөг энергиэс үүсдэг гэсэн утгаараа хүний гараар бүтээгддэг. “Бид юу тарина, түүнийгээ хурааж авна.” Хэрэв та бүхэн ямар нэгэн муу зүйл хийвэл муу үр дагавар нь эрт орой хэзээ нэгэн цагт бидэнд эргэн ирнэ. Маш энгийн. Веган болцгоогтун. Бусдыг хайрлан, сайхан сэтгэлтэй бай. Өршөөнгүй бай. Боломжтой бол гэрлийн элч байгаарай. Гэгээрээрэй гэсэн утгатай юм. Энэ нь дэлхий дээрх амьдралыг тань хамгаалж, диваажин дахь зайг тань хадгалахад хангалттай байх болно.
